Czym jest pełnomocnictwo, jakie są jego rodzaje i jak działa?

Pełnomocnictwo jest jednostronnym upoważnieniem osoby trzeciej do wykonywania ściśle określonych czynności za osobę udzielającą pełnomocnictwa, poprzez wyrażenie woli czyli to oznacza, że decyzje podjęte przez pełnomocnika są wiążące na takiej samej zasadzie, jakby podjęła je osoba udzielająca pełnomocnictwa. Pełnomocnictwo polega na ustanowieniu zastępcy, który podczas dokonywania czynności działa w imieniu i na rzecz mocodawcy. Dokument taki nie wywiera na pełnomocniku obowiązku reprezentacji, stanowi jedynie możliwość. Pełnomocnictwo poza żadkimi sytuacjami (np. odnoszącymi się do nieruchomości), nie wymaga formy aktu notarialnego.  Pełnomocnik musi mieć zdolność do czynności prawnych, ale wystarczy, jeśli będzie to ograniczona zdolność do czynności prawnych. Oświadczenie woli mocodawcy co do ustanowienia pełnomocnika wymaga złożenia go (zakomunikowania) pełnomocnikowi – nie wystarcza ogłoszenie tego publicznie, lub zakomunikowanie osobie trzeciej. Zgodnie z art. 99 Kodeksu cywilnego jeżeli do ważności czynności prawnej potrzebna jest szczególna forma, pełnomocnictwo do dokonania tej czynności powinno być udzielone w tej samej formie. Sprawdź jakie dokumenty zabieramy do notariusza.
 

• Pełnomocnictwo z notarialnie poświadczonym podpisem.To forma szczególna, w której mocodawca decyduje o treści, ale podpis pod dokumentem składa się w obecności notariusza. Jego powaga będzie potwierdzać dane osoby, która udziela pełnomocnictwa. W ten sposób właściwie znacząco zmniejsza się prawdopodobieństwo sfałszowania podpisu mocodawcy. Notariusz sprawdzi czy podopieczny udzielający pełnomocnictwa jest świadomy tego, na co się decyduje, i zdaje sobie sprawę z konsekwencji. Inaczej więc będzie wyglądać podpisanie w obecności notariusza pełnomocnictwa przez osobę, która np. ma trudności z poruszaniem się, a inaczej - przez osobę niemą, głuchą, niewidomą, niemogącą pisać. gdy jest to potrzebne wymagana jest obecność np. tłumacza języka migowego lub osoby zaufanej, wskazanej przez niepełnosprawnego. A gdyby był problem ze złożeniem podpisu, konieczny będzie odcisk palca i podpis innej osoby, która potwierdzi tożsamość niepełnosprawnego.
  
  Sprzedaż nieruchomości.  Forma pełnomocnictwa do dokonania poszczególnej czynności jest zależna od formy samej czynności. Tak będzie w przypadku sprzedaży nieruchomości. Jak stanowi art. 158 Kodeksu cywilnego umowa zobowiązująca do przeniesienia własności nieruchomości powinna być zawarta w formie aktu notarialnego. Takie same zasady dotyczą umowy przenoszącej własność nieruchomości. Tym samym, jeżeli kupujący lub sprzedający zamierzają zawrzeć umowę za pośrednictwem pełnomocnika, wtedy też konieczne będzie sporządzenie umocowania w formie aktu notarialnego. Akt notarialny
  Sporządzenie przez notariusza pełnomocnictwa w formie aktu notarialnego będzie wymagało przede wszystkim stwierdzenia tożsamości osób biorących udział w czynności notarialnej (art. 85 Prawo o notariacie). Oznacza to, że mocodawca powinien stawić się u notariusza z dowodem osobistym. Oprócz tego konieczne będzie również wskazanie danych osoby, której chcemy udzielić pełnomocnictwa (imię i nazwisko, imiona rodziców, adres zameldowania, PESEL, numer dowodu osobistego).
  
  Jak skutecznie udzielić pełnomocnictwa?
  Choć przepisy tego wprost nie wymagają, to dla własnego bezpieczeństwa pełnomocnictwa należy udzielić pisemnie. Taki dokument, w którym wskażemy zarówno rodzaj pełnomocnictwa, jak i osobę, której jest ono udzielane, będzie mieć moc prawną. Im bardziej szczegółowo określimy zakres kompetencji pełnomocnika, tym lepiej – pozwoli to uniknąć wszelkich wątpliwości, a te mogą się pojawić w skomplikowanych czy delikatnych sprawach, np. osobistych.
  
  Niezbędne elementy, jakie musi zawierać pełnomocnictwo, to:
  • Datę i miejsce sporządzenia dokumentu;
  • Kompletne dane pełnomocnika oraz mocodawcy, czyli: imiona, nazwiska, numery PESEL, serie i numery dowodów osobistych, adresy zamieszkania, opcjonalnie numery telefonów i adresy e-mail;
  • Rodzaj pełnomocnictwa – ogólne, rodzajowe (zakres kompetencji), szczegółowe (dokładny zakres kompetencji) czy procesowe;
  • Okres obowiązywania pełnomocnictwa;
  • Własnoręczne podpisy pełnomocnika i mocodawcy;
  Zakres kompetencji pełnomocnika powinien zostać wcześniej ustalony – mówimy wówczas o pełnomocnictwie z upoważnienia. Wyjątek stanowi sytuacja, w której mamy do czynienia z pełnomocnictwem z mocy prawa. Klasycznym przykładem będzie tutaj reprezentowanie małoletniego dziecka przez rodziców – w rozumieniu obowiązujących przepisów są oni pełnomocnikami swojej pociechy do momentu ukończenia przez nią 18. roku życia (chyba że dziecko zostało ubezwłasnowolnione decyzją sądu). Jeśli udzielenie pełnomocnictwa odbywa się w kancelarii notarialnej, notariusz udziela szczegółowych informacji na ten temat.
   
• Opłaty związane z pełnomocnictwem u notariusza w Krakowie:
  Notariusz w Krakowie za sporządzenie aktu notarialnego pełnomocnictwa pobierze wynagrodzenie w maksymalnej wysokości 30 zł + 23% VAT, a jeżeli pełnomocnictwo będzie zawierać umocowanie do kilku różnych czynności 100 zł + 23% VAT. Dodatkowo zapłacimy notariuszowi opłatę za każdy wydany przez niego wypis pełnomocnictwa. Oryginał pełnomocnictwa z naszym podpisem i podpisem notariusza tak, jak każdy akt notarialny zostaje w kancelarii notarialnej, a osobom uprawnionym wydawane są tylko wypisy tego pełnomocnictwa. Sprawdź wszystkie opłaty i cennik notariusza w Krakowie
  
  Klauzula Apostille
  W większości wypadków na pełnomocnictwie sporządzonym w innym kraju musi się znaleźć klauzula apostille. Apostille jest to poświadczenie dokumentu sporządzonego w jednym państwie umożliwiające legalne użycie go w innym państwie. Poświadczenie to wydawane jest przez właściwy organ państwa, z którego dokument pochodzi. Oprócz tej klauzuli dokument pełnomocnictwa będzie musiał być jeszcze w Polsce przetłumaczony na język polski przez tłumacza przysięgłego języka, w którym dokument został sporządzony. Często notariusze za granicą dopuszczają napisanie pełnomocnictwa w języku polskim nawet jeżeli nie znają języka polskiego, gdyż ich rola ogranicza się do potwierdzenia własnoręczności podpisu na dokumencie, a nie weryfikowania jego treści.
  
  Wymogi ważności pełnomocnictwa:
  1. Zdolność do czynności prawnych,
  2. Powiadomienie pełnomocnika,
  3. Zachowanie odpowiedniej formy (w przypadkach określonych ustawą),
  4. Udzielenie dalszego pełnomocnictwa (uzależnienie od umocowania pełnomocnika).
  Pełnomocnictwo może być udzielone w dowolnej formie (także ustnie i per facta concludentia) z wyjątkiem sytuacji:
  1. jeżeli pełnomocnictwo zawiera umocowanie do dokonania czynności prawnej, dla której pod sankcją nieważności przewidziana została forma szczególna – w takim wypadku pełnomocnictwo winno być udzielone w takiej samej formie
  2. jeśli dla określonych rodzajów pełnomocnictw szczególny przepis wymaga określonej formy (np. pełnomocnictwo do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku wymaga formy pisemnej z podpisem urzędowo poświadczonym).
  Pełnomocnikiem u notariusza można mianować praktycznie każdego, do kogo ma się zaufanie. Tę funkcję może pełnić także osoba niepełnoletnia (musi mieć skończone 13 lat) i posiadająca tylko ograniczoną zdolność do czynności prawnych. 
• Wyróżniamy trzy typy pełnomocników. 
  1. Pełnomocnik w sprawach administracyjnych – tutaj panuje pełna dowolność w wyznaczaniu pełnomocnika, który może reprezentować mocodawcę we wszelkich kontaktach z urzędami, np. składać dokumenty.
  2. Pełnomocnik w sprawach cywilnych – w tym przypadku funkcję pełnomocnika może pełnić członek najbliższej rodziny, adwokat lub radca prawnym, ewentualnie ktoś, kto z urzędu zajmuje się reprezentowaniem obywateli, np. Rzecznik Praw Konsumenta.
  3. Pełnomocnik w sprawach karnych – jak nietrudno się domyślić, w takiej sytuacji pełnomocnictwa można udzielić jedynie adwokatowi lub radcy prawnemu.
• Dopuszczalne są  następujące typy pełnomocnictw:
  1. pełnomocnictwo ogólne – które obejmuje jedynie umocowanie do czynności zwykłego zarządu (np. do pobierania czynszu). Wymaga zachowania formy pisemnej pod rygorem nieważności
  2. pełnomocnictwo rodzajowe (gatunkowe) – wskazuje określoną kategorię czynności prawnych do których umocowany jest pełnomocnik (np. do sprzedawania nieruchomości, zawierania umowy o pracę); pełnomocnictwo rodzajowe nie jest dopuszczalne w zakresie tych czynności prawnych, co do których wymagane jest pełnomocnictwo szczególne
  3. pełnomocnictwo szczególne – dotyczy indywidualnie określonej czynności prawnej (np. sprzedaży oznaczonej nieruchomości); ten typ pełnomocnictwa jest dopuszczalny do wszystkich typów czynności prawnych, niemających ściśle osobistego charakteru.
  O istnieniu i treści pełnomocnictwa decyduje wyłącznie mocodawca. Osoba trzecia, która dokonuje z pełnomocnikiem czynności prawnej może polegać jedynie na tym oświadczeniu. Oświadczenie mocodawcy podlega interpretacji z pozycji osoby trzeciej – ma więc taką treść, jaką powinien jemu przypisać potencjalny uczestnik czynności prawnej, dysponujący konkretną wiedzą o oświadczeniu mocodawcy i jego kontekście (takiej wykładni wymaga zasada ochrony zaufania).
  
  Kiedy wygasa pełnomocnictwo?
  W momencie wygaśnięcia pełnomocnictwa, pełnomocnik traci wszelkie prawo do reprezentowania mocodawcy – musi mu również oddać dokument udzielenia pełnomocnictwa. Pełnomocnictwo do działania w imieniu mocodawcy gaśnie z różnych przyczyn:
  1. Na skutek okoliczności zawartych w treści samego pełnomocnictwa
  2. Z powodu odwołania pełnomocnictwa – odwołanie jest możliwe w każdym czasie i bez konieczności jakiegokolwiek uzasadnienia; odwołanie jest jednostronnym i nieformalnym oświadczeniem woli, wymaga zakomunikowania pełnomocnikowi; 
  3. Śmierć pełnomocnika lub mocodawcy; mocodawca może jednak w treści pełnomocnictwa zastrzec, że umocowanie nie wygaśnie – zastrzeżenie takie jest skuteczne gdy wprowadzono je z przyczyn  będącego podstawą pełnomocnictwa ( w miejsce zmarłego pełnomocnika lub mocodawcy wchodzą jego spadkobiercy)
  4. Likwidacja osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej posiadającej zdolność prawną 
  5. Zrzeczenie się pełnomocnictwa przez pełnomocnika gdyż nikt nie powinien być z powodu cudzej decyzji uwikłany w stosunek prawny wbrew własnej woli 
  6. Utrata przez pełnomocnika zdolności do czynności prawnej (dyskusyjne wsród prawników); samo ograniczenie zdolności do czynności prawnej nie powoduje wygaśnięcia pełnomocnictwa.

Tagi: akt notarialny, umowa małżeńska, notariusz Kraków, umowa darowizny, nieruchomość, umowa przedstępna, cennik, testament